CAKRA MANGGILINGAN URIP KANTHI BECIK
Konsep Cakra Manggilingan yaiku siklus panguripan manungsa kaya kang diandharake ing tembang macapat wiwit lair lan tumekaning pati, yaiku :
1. Maskumambang.
Gambarake Jabang bayi sing isih ana ing kandungane ibuné, sing durung kaweruhan lanang utawa wadon . Mas ateges durung weruh lanang utawa wadon . Kumambang ateges uripé ngambang.
2. Mijil.
Ateges wis lair lan jelas priya utawa wanita.
3. Sinom.
Ateges kanoman minangka kalodhangan sing paling wigati kanggoné wong anom, supaya bisa ngangsu kawruh sak akeh-akehe.
4. Kinanthi.
Saka tembung khanti utawa tuntun kang ateges dituntun, supaya bisa mlaku ngambah panguripan ing alam ndonya.
5. Asmaradana.
Ateges rasa tresna , tresna marang liyan (lanang lan wadon lan kosok baline) kang kabeh mau dadi kodrat illahi.
6. Gambuh.
Saka tembung jumbuh utawa sarujuk kang ateges yèn wis jumbuh utawa sarujuk lan digathukake antarané priya lan wanita sing padha nduweni rasa tresna mau , ing pangangkah supaya bisa urip bebrayan.
7. Dhandhanggula.
Nggambarake wong kang lagi seneng-senengé, apa kang digayuh, bisa kasembadan. Kelakon nduwe sisihan utawa kulawarga, duwe anak, urip cukup kanggo sak kulawarga. Mula kuwi kang lagi bungah utawa bombong atiné bisa diarani lagu dandanggula.
8. Durma.
Saka tembung Darmo utawa weweh. Wóng yèn wis rumangsa kecukupan uripé, banjur tuwuh rasa welas asih marang kadang mitra liyané kang lagi nandhang kacintrakan, mula banjur tuwuh rasa kepingin darma utawa weweh marang sapadha-padha. Kabeh mau disengkuyung uga saka piwulange agama lan watak sosiale manungsa.
9. Pangkur.
Saka tembung mungkur kang ateges nyingkiri hawa nafsu, angkara murka. Kång dipikir tansah kepingin weweh marang sapadha padha.
10. Megatruh.
Saka tembung megat roh utawa pegat rohe utawa mati . Awit wis titi wancine katimbalan marak sowan mring sing maha kuwasa.
11. Pocung.
Yen wis dadi layon utawa mayit banjur dibuntel kain mori putih utawa di pocong sakdurungé dikubur.
Mugi-mugi wedharan punika saget dadi mupangate panjenengan sedaya .
