Sulukan Sasmita Pathet Manyura
Sulukan Sasmita Pathet Manyura.
Meh rahina semu bang hyang aruna kadi netra ning ogha rapuh,
Sabda ni kokila ring kanigara saketer ni kidung ning akung,
Lwir wuwus ing winipanca papetak ing ayam wana ring pagagan,
Mrak anguhuh bhramara ngrabhasa kusuma ring parahasyan arum.
Aksara Jawanipun :
ꦱꦸꦭꦸꦏꦤ꧀ꦱꦱ꧀ꦩꦶꦠꦥꦛꦺꦠ꧀ꦩꦚꦸꦫ꧉
꧋ꦩꦼꦃꦫꦲꦶꦤꦱꦼꦩꦸꦧꦁꦲꦾꦁꦄꦫꦸꦤꦏꦣꦶꦤꦼꦠꦿꦤꦶꦁꦎꦒ꦳ꦫꦥꦸꦃ꧈
꧋ꦱꦧ꧀ꦝꦤꦶꦏꦺꦴꦏꦶꦭꦫꦶꦁꦏꦤꦶꦒꦫꦱꦏꦺꦠꦺꦂꦤꦶꦏꦶꦣꦸꦁꦤꦶꦁꦄꦏꦸꦁ꧈
꧋ꦭ꧀ꦮꦶꦂꦮꦸꦮꦸꦱ꧀ꦆꦁꦮꦶꦤꦶꦥꦚ꧀ꦕꦥꦥꦺꦠꦏ꧀ꦆꦁꦄꦪꦩ꧀ꦮꦤꦫꦶꦁꦥꦒꦒꦤ꧀
꧋ꦩꦿꦏ꧀ꦄꦔꦸꦲꦸꦃꦧ꧀ꦲꦿꦩꦫꦔꦿꦧ꧀ꦲꦱꦏꦸꦱꦸꦩꦫꦶꦁꦥꦫꦲꦱꦾꦤ꧀ꦄꦫꦸꦩ꧀꧈
Tegese ing Basa Jawa
Wancine meh ndungkap raina srengenge ing imbang wetan katon abang kaya abanging mripat kang lagi lara,
Ocehing manuk engkuk ing wit kanigara kaya suwara pangrengiking kidung wong kang nandhang branta,
Kaya unine sulinge wong Indu cekikering ayam alas ing pagagan,
Manuk Merak nyengungong ngundang-undang, kombang ngrusak kembang ing kamar pasarean wangi.
Katrangan
Tembang kakawin ing ndhuwur iku jenenge Wisarjita.
Isine nyaritakake candrane alam ing Hastina ing wanci bengi ngarepake gagat rahina.
Nalika iku Prabu Kresna kang dadi dutane para Pandhawa nyare ana ing suyasa padalemane Sang Widura, durung nindakake ayahan rembugan karo Kurawa.
Sekar Wisarjita ana ing pagelaran wayang purwa kanggo sulukan sasmita gantine Pathet Sanga ing Pathet Manyura.
Tembung manyura ing basa Jawa kuna lan Sansekerta tegese manuk merak.
Dadi Pathet Manyura tegese pathet merak, mulane diarani pathet manyura, sebab pathet iki digunakake manawa wis perak esuk watara wiwit jam 03.00 esuk.
Ing jaman kuna (nalika buku Bharatayudda iki ditulis mbokmenawa ing wanci perak esuk iku manuk merak wis padha nyengungong).
Ana ing donyaning seni karawitan, tembang kakawin ing ndhuwur dadi Sekar Ageng Sasadara Kawekas, laras Pelog Pathet 6, lampah 20, pedhotan (7 + 7 + 6) x 4 kanggo mbawani Gendhing Onang-onang Pelog Pathet Nem.
Tembung ogha rapuh ana ing cakepan utawa ing pakecapan para dhalang lan wiraswara padha diucapake angga rapuh. Iki luput sebab tegese dadi beda, yen kadi netra ning ogha rapuh tegese kaya abanging mripat beleken, nanging yen kadi netra ning angga rapuh tegese kaya abanging awak kang beleken.
Imajier Nuswantoro
ꦆꦩꦗꦶꦤꦺꦂꦤꦸꦱ꧀ꦮꦤ꧀ꦠꦺꦴꦫꦺꦴ
