BABAGAN SERAT (MANTRA-WEDHA, SUKMA-WEDA, DARMA-WEDA, JAPA-WEDA, JIWA-WEDA)

 BABAGAN SERAT (MANTRA-WEDHA, SUKMA-WEDA, DARMA-WEDA, JAPA-WEDA, JIWA-WEDA)

Mantra-Wedha

(1)

Ono kidung rumekso ing wengi,

Teguh ayu luputo ing loro,

Luputo ing bilai kabeh,

jim setan datan purun,

paneluhan tan ono wani,

miwah panggawe olo,

gunaning wong luput,

geni atemahan tirto,

maling adoh tan keno ing mami,

tuju guno tan sirno.

(2)

Sakebehing loro tan soyo bali,

Kahehing omo tan sami soyo mirudo,

Welas asih pandulune,

Sakehing brojo luput,

Kadi kapuk katibaning wesi,

Sakehing wiso towo,

Sato galak tutut,

Kayu aeng lemah sangar,

Songing landak guwaning lemah miring,

Myang pakiponing merak.

(3)

Pagupakaning warak sakalir,

Nadyan arco myang sagoro asat,

Temahan rahayu kabeh,

Dadya sariro ayu,

Ingideran pro widodari,

Rinekso pro malaikat,

Sakatahing rosul,

Tan dadi sariro tunggal

Ati adam utek ku bagindo eisis,

Pangucapku ya Musa.

(4)

Napasku nabi Ngisa linuwih

Nabi Yakup pamiryarsa ningwang

Yusup ing rupaku mangke,

Nabi Dawud suwaraku

nJeng Suleman kasekten mami

Nabi Ibrahim nyawa,

Edris ing rambutku

Baginda Ngali kuliting wang

Getih daging Abu Bakar Ngumar singgih,

Balung baginda ngusman

(5)

Sumsumingsun Patimah linuwih,

Siti aminah bayuning angga,

Ayup ing ususku mangke

Nabi Nuh ing jejantung

Nabi Yunus ing otot mami

Netraku ya Muhamad

Pamuluku Rasul

Pinayungan Adam Kawa

Sampun pepak sakathahe para nabi

Dadya sarira tunggal

(6)

Sawiji wiji mulane dadi,

Apencar mulaning jagad,

Kasamaran dining dzat e,

Kang maca kang ngerungu,

Kang anurat kang ngimpeni,

Dadi ayuning badan,

Kinaryo sesembur,

Yen winacakno ning toya

Kinarya dus rara tuwo gelis laki,

Wong edan nuli waras.

(7)

Lamun ono wong kadendo kaki,

Wong kabanda kabotan utang,

Yogya wacanen den age

Naliko tengah dalu,

Ping sewelas wacanen singgih,

Luwar ingkang kabanda,

Kang kadendo wurung,

Agelis nuli sinauran,

Mring hyang sukma ingkang utang iku singgih,

Kang agering nuli waras.

(8)

Lamun arso tulus nandur pari,

Puasa o sawengi sadino,

Iderono galengane,

Wacanen kidung iku,

Sakabeh e ngama sami bali,

Yen siro lungo perang,

Wateken ing sengkul,

Antuka tigang pulukan,

Musuh siro rep sirep tan ono wani,

Rahayu ing payudyan.

(9)

Sopo sing reke biso nglakoni,

Amutih lawan anawa,

Patang puluh dino bae,

Lan tangi waktu subuh,

Lan den sabar sukuring ati,

Isya Allah katekan,

Tumrap sanak rajatira,

Saking sawabing ilmu pangiket amami,

Duk aneng Kali Jaga.

Suksma–Wedha

(10)

Ana kidung reke angartati,

Sapa eruh reke aran ingwang,

Duk ingsung ono ing ngare,

Miwah duk aneng gunung,

Ki samurta lan Ki samurti,

Ngalih aran ping tiga,

Arta daya tengsung,

Arang ingsung duk jejaka,

Ki artati aran ingsung ngalih,

Sapa weruh aran ingwang.

(11)

Sapa weruh tembang tepus kaki,

Sasat weruh reke arta daya,

Tunggal pancer sauripe,

Sapa weruh ing panuju,

Sasat sugih pagere wesi,

Rinekso wong sajagat,

Kang angidung iku,

Lamun dipun apalane,

Kidung iku den tutug pada sawengi,

Adoh panggawe ala.

(12)

Lawan rineksa marang Hyang Widhi,

Sakarsane tineko dening Hyang,

Rineksa ing jalma kabeh,

Kang amaca kang angerungu,

Kang anurat myang kang nimpeni,

Yen ora bisa maca,

Simpenono iku,

Temah ayu kang sariro,

Yen linakon dinulur sanendyan neki,

Lan rinekso dening Hyang.

(13)

Kang sinedya tinekan Hyang Widhi,

Kang kinarsung dumadakan kena,

Tur sinisiyan pangeran,

Nadyan tan weruh niku,

Lamun nedya muja semedhi,

Sasaji ing sagara,

Dadya ngumbareku,

Dumadi sariro tunggal,

Tunggal jati swara awor ing Artati,

Aran sekar jempina.

(14)

Somahira ingarang penjari,

Milu urip lawan milu pejah,

Tan pisah ing saparane,

Pari purna satuhu,

Anirmala waluya jati,

Keno ing kene kana,

Ing wasesanipun,

Ajejuluk Adhi suksma,

Cahya jumeneng aneng artati,

Anom tan keno tuwa.

(15)

Panunggale kawula lan Gusti,

Nila ening arane duk gesang,

Duk mati nila arane,

Lan suksma ngubaraeku,

Ing asmoro mung raga yekti,

Durung darbe peparab,

Duk rare iku,

Awayang bisa dedolan

Aran Sang Hyang Jati iya sang Artati,

Yeku Sang Arta jaya.

(16)

Dadya wisa mangkya amartani,

Lamun maria atemahan wisa,

Marma Arta daya rane,

Duk lagya aneng gunung,

Ngalih aran Asmara jati,

Wayah tumekeng tuwa,

Emut ibunipun,

Ni panjari lungo ngetan,

Ki Artati nurut gigiring Merapi,

Anulya mring Sundara.

Darma-Wedha

(17)

Ana panditha akarya wangsit,

Minda kombang angecap ing tawang,

Susuhing angin endhi enggone,

Lawan galihing kangkung,

Wekasane langit jaladri,

Isine wuluh wungwang,

Lan gigiring punglu,

Tapaking kuntul anglayang,

Manuk miber uluke ngungkuli langit,

Kusuma njrahing tawang.

(18)

Ngabil banyu apikulan warih,

Ametgeni sarwi adadamar,

Kodok ngemuli elenge,

Miwah kang banyu dikum,

Myang dahana murub kabesmi,

Bumi pinetak ingkang,

Pawana katiyup,

Tanggal pisan kapurnaman,

Yen anenun sateg pisan anigasi,

Kuda ngarap ing pandengan.

(19)

Ana kayu apurwa sawiji,

Wit buwana epang keblat papat,

Agedong mega rumembe,

Apradapa kukuwung,

Kembang lintang salaga langit,

Semi andaru kilat,

Woh surya lan tengsu,

Asiran bun lawan udan,

Apupucuk akasa bungkah pratiwi,

Oyode bayu bajra.

(20)

Wiwitane duk anemu candi,

Gegedongan miwah wewerangkan,

Sihing Hyang kabesmi kabeh,

Tan hana janma kang wruh,

Yen weruha purwane dadi,

Candi sagara wetan

Ingobar karuhun

Kayangane Sang Hyang Tunggal,

Sapa reke kang jumeneng mung Artati,

Katon tengahing tawang.

(21)

Gunung Agung sagara serandil,

Langit ingkang amengku buwana,

Kawruh ana ing artine,

Gunung sagara amung,

Guntur sirna amengku bumi,

Ruk kang langit buwana,

Dadya weruh iku,

Mudya madyaning ngawiyat,

Mangasrama ing gunung Agungsabumi

Candi candi sagara.

(22)

Gunung luhure kagiri giri,

Sagara agung datanpa sanma,

Pan sampun kawruhan reke,

Arta daya puniku,

Datan keno cinangkreng budi,

Anging kang sampun prapta,

Ing kuwasanipun,

Angadeg tengahing jagad,

Wetan kulon lor kidul mandap myang inggil,

Kapurba kawasesa.

(23)

Bumi sagara gunung myang kali,

Sagung inking sesining bawana,

Kasor ing Arta dayane,

Sagara sat kang gunung,

Guntur sirna guwa samya nir,

Sing aweruh Arta daya,

Dadya teguh timbul,

Lan dadi paliyasining prang,

Yen lelungan kang kapapag wedi asih,

Sato galak suminggah.

(24)

Jim peri parayangan pada wedi,

Mendak asih sakehing dubriksa,

Rumeksa siyang dalune,

Sing anempuh lumpuh,

Tan tumama ing awak mami,

Kang nedya tan raharja,

Kabeh pan linebur,

Sakabehing nedya ala,

Larut sirno kang nedya becik basuki,

Kang sineoya waluya.

(25)

Siyang dalu rineksa ing widi

Dinulur saking karseng Hyang Suksma

Kaidep ing janma kabeh,

Aran wikuning wiku

Wikan liring muja semedi

Dadi sasedyanira

Mangunah linuhung,

Peparab Hyang Tega Lana,

Kang kasimpen yen tuwajuh jroning ati

Kalising panca baya.

(26)

Yen kinaryan atunggu wong sakit

Ejim setan datan wani ngambah

Rineksa mala ekate

Nabi wali angepung

Sakeh lara pada sumingkir,

Ingkang sedya pitenah marang awak ingsun,

Rinusak dening Pangeran,

Iblis laknat sato moro sato mati

Tumpes tapis sadaya.

Japa-wedha

(27)

Ana kidung angidung ing wengi,

Bebaratan duk amrem winaca,

Sang Hyang Guru pangandeke,

Lumaku Sang Hyang Ayu,

Alembehane Asmara ening,

Ngadek pangawak teja,

Kang angidung iku,

Yen kinarya angawula,

Myang lulungan Gusti geting dadi asih,

Sato setan sumimpang.

(28)

Sakatahing upas tawa sami,

Lara raga waluya nirmala,

Tulak tanggul kang manggawe,

Duduk samya kawangsul,

Akawuryan saguhing pikir,

Ngadam makdum sadaya,

Datan paja ngrungu,

Pangucap lawan pangrasa,

Myang tumingal kang sedya tumekeng napi,

Pangreksaning malekat.

(29)

Jabarail inkang animbang

Milunira kanteban iman,

Pan dadya kendel atine,

Ngijail puniku,

Kang rumeksa ing ati suci,

Israpil dadi damar,

Madangi jrokalbu,

Mingkail kang asung sandang,

Lawan pangan tinekan ingkang kinapti,

Sabar lawan narimo.

(30)

Ya hudakyeng pamujining wengi,

Bale aras saka ne mulya,

Kirun saka tengen nggone,

Wanakirun kang tunggu,

Saka kiwa gada ne wesi,

Nulak panggawe ala,

Satru lawan mungsuh,

Pangeret tengajul rijal,

Ander ander khulhu balik kang linuwih,

Ambalik lara raga.

(31)

Dudur molo tengayatul kursi,

Lungguh neng atine surat aningam,

Pengleburan lara kabeh,

Usuk usuk ing luhur,

Ingkang aran wesi ngalarik,

Neng nabi mohamad,

Kang wekasan niku,

Antunggu ratri lan siyang,

Kinedepan ing tumuwung pada asih,

Tunduk mendak maring wang.

(32)

Satru mungsuh mundur pada wedi,

Pamidangan ing betal mukadas,

Tulak balik pangreksane,

Pan nabi patang puluh,

Paring wahyu mring awak mami,

Apan nabi wekasan,

Sabda Nabi Dawud,

Apetak bagenda Ambyah,

Kinaweden ebelis laknat lawan ejim,

Tan wani perak.

(33)

Pepayone godong dukut langit,

Tali barat kumendung ing tawang,

Tinunda tan katon mangke,

Arajeg gunung sewu,

Jala sutra ing luhur mami,

Kabeh pada rumeksa,

Angadangi mungsuh,

Nulak panggawe ala,

Lara roga sumingkir kalangkung tebih,

Luput kang wisa guna.

(34)

Gunung sewu dadya pager mami,

Katon murub kang katon tumingal,

Sakeh lara sirna kabeh,

Luput ing tuju teluh,

Tarakyana tenung jalenggi,

Bubar ambyur suminggah,

Sri Sedana lulut,

Punika sih Rahmatulah,

Iya Sang Jati mulya.

(35)

Ingaranan Rara subaning-sih,

Kang tuminggal samya sih sadaya,

Kadep sapari polahe,

Keh lara sirna larut,

Tan tumama ing awak mami,

Kang sangar dadi tawa,

Kang geting dadi lulut,

Saking dawuh sifat rahman,

Iya rahmat rahayu pangereksaneki,

Sarana nganggo metak.

(36)

Yen lumampah kang mulat awingwrin,

Singo barong kang podo rumeksa,

Gajah meta ning wurine,

Macan gembong ing ngayun,

Naga raja ing kanan kering,

Singa mulat njrih tresna,

Marang awak ingsun,

Jim setan lawan manungsa,

Pada kadep teluh lawan antu bumi,

Ajreh lumayu ngitar.

(37)

Yen sinimpen tawa barang kalir,

Upas bruwang racun banjar sirna,

Temah kalis sabarang reh,

Jemparing towok putung,

Pan angleyang tumibeng siti,

Miwah saliring braja,

Tan tumama mring sun,

Cedak cupet dawa tuna,

Miwah sambang setan tenung pada bali,

Kadep wedi maring wang.

(38)

Ana paksi mangku bumi langit,

Manuk iku endah warnanira,

Sagara erob wastane,

Uripe manuk iku,

Animbuhi ing jagad iki,

Warnanipun sakawan,

Sikile wewolu,

Kulite iku sarengat,

Getihipun tarekat ingkang sejati,

Ototipun kakekat.

(39)

Dagingipun makripat sejati,

Cucukipun sejatining sadad,

Eledan tohid wastane,

Ana dene kang manuk,

Pupusuhe supiah nenggih,

Emperune amarah,

Mutmainah jantung,

Luamah waduke ika,

Manuk iku anyawa papat winilis,

Nenggih manuk punika.

(40)

Uninipun jabrail singgih,

Socanipun punika kumala,

Anetra wulan srengenge,

Napas nurani iku,

Garananipun tursino nenggih,

Angaub soring aras,

Karna kalihipun,

Ing gunung Arpat punika,

Uluwiyah ing lohkalam wastaneki,

Ing gunung manik maya.

Jiwa-wedha

(41)

Ana kidung akandang permadi,

Among tuwung ing kawasanira,

Nganak ake saciptane,

Kakang kawah puniku,

Kang rumekso ing awak mami,

Anekakaken sedya,

Ing kawasanipun,

Adi ari ari ika,

Kang mayungi ing laku kawasaneki,

Nekakaken pangarah.

(42)

Punang getih ing raine wengi,

Ngrerewangi Allah kang kawuasa,

Andadekaken karsane,

Puser kawasanipun,

Nguyu uyu sabawa mami,

Nuruti ing paneda,

Kawasanireku,

Jangkep kadang ingsun papat,

Kalimane pancer wus dadi sawiji,

Tunggal sawujud ingwang.

(43)

Yeku kadang ingsung kang umijil,

Saking marga ina sareng samya,

Sadino awor enggone,

Sakawan kadang ingsun,

Ingkang nora umijil saking,

Marga ina punika,

Kumpule lan ingsun,

Dadya makdum sarpin sira,

Wewayangan in dat samya dadya kanti,

Saparan datan pisah.

(44)

Yen angidung poma den mametri,

Memuleya sego golong lima,

Takir pontang wewadahe,

Ulam ulamipun,

Ulam tasik rawa lan kali,

Ping pat iwak bangawan,

Mawa gantal iku,

Rong supit winungkus samya,

Apan dadya sawungkus arta saduwit,

Sawungkuse punika.

(45)

Tumpengana aneng pontangnya sami,

Dadya limang wungkus pontang lima,

Sinung sekar cempaka ne,

Loro sapotangipun,

Kembang boreh dupa ywa lali,

Memetri ujugbira,

Donganira Mahmud,

Poma dipun lakonono,

Saben dino nuju kalahiraneki,

Agung sawabe ika.

(46)

Balik lamun ora den lakoni,

Kadang ira pan pada ngrencana,

Temah kudrasa ciptane,

Sasedyanira wurung,

Lawan luput pangarahneki,

Sakarepe ira wigar,

Gagar datan antuk,

Saking kurang temenira,

Madep laku iku den awas den eleng,

Tamat ingkang kidungan.

Imajiner Nuswantoro