ANOMAN DHUTA

 ANOMAN DHUTA

Nuwun Para Kadang sutresna kagunan ringgit ingkang satuhu luhur ing budi, kaparengna kula nglajengaken perangan cariyos Ramayana ANOMAN DHUTA. Mugi raharja ingkang sami pinanggih. 

Sasedanipun Resi Subali  Narapati Sugriwa lajeng mranata Negari Kiskendha manut pitedahipun Raden Rama Regawa saha kabiyantu dening Raden Leksmana Widagda. Sasampunipun lajeng Narapati Sugriwa ngerigaken prajurit lan kawula Kiskendha babad  Wana Pancawati  arsa ngedegaken negari enggal.

Sengkut gumregut nggenipun sami makarya damel negara. Ngantos mapinten warsa lan candra wusananipun  negari saged purna nadyan sadaya namung prasaja lan kaparingan nama dening Raden Rama Negari Pancawati. 

Raden Rama dhawuh supados Narapati Sugriwa jumeneng nata ing Pancawati nanging Narapati Sugriwa boten purun amargi ssmpun gadhah negari Kiskendha. Piyambakipun nyuwun dhateng Raden Rama supados kersa jumeneng nata ing Pancawati. 

Raden Rama kersa lan sagah jumeneng nata ing Pancawati kanthi jejuluk Prabu Rama Wijaya.

Hong wilaheng. Hong wilaheng awignam hastu purnama sidhem, Awignam hastu silat mring Hyang Jagatkarana , siran tandha kawisesaning bisana, sana sinawung langen wilapa, estu maksih lestantun lampahing Budda , jinantur tutur katula, tela- tela tulat mrih lebdeng parasdya winursita ngupama pramengniskara, karana gya tumiyeng jaman purwa, winisudha trah ingkang dinama-dama pinardi tameng lalata  mankya tekap wangsananing gupita, ta wun renggeng pralambang atumpa-tumpa, manggung panggeng panggunggung sang murweng kata.

Anenggih nagari pundi ta ingkang pinurweng carita samangke. Pundita negari ingkang kaeka adi dasa purwa ; eka marang sawiji, adi linuwih dasa sepuluh, purwa wiwitan. Ngupaya negada satus dhatan antuk kalih sanajan sewu tan jangkep sadasa. Adi-adining nagara kagupita datan wonten kadi nagari ing Pancawati. 

Dasar nagari panjang-punjung pasir wukir gemah aripah loh jinawi, tata tentrem kerta raharja. Negara ingkang panjang dawa marang pocapane , punjung  luhur kawibawane dhuwur kukuse adoh kuncarane. Bebasan pasir samodra, wukir gunung, basa jinawi toya tinumpang, tulus ingkang sarwa tinandur, murah kang sarwa tinumbas. Gemah  ripah basa gemah kathah among dagang datan kendhat, angelur selur tan ana pedhote.  Basa ripah kathah janma ingkang gegriya aneng nagari pratandha sekeca manahe kawula alit.

 Ingon-ingon sato kewan kebo sapi bebek ayam dhatan wonten ing kinandangan, teka aglar munggwing pangonan.

 Datan wonten ingkang tumindak dursila juti. Awit saking harjaning nagara dora cara sirna ajrih walalating narendra.

Panjenenganing Narendra ing rat jagat pramudita ingkang kasongan ing akasa, ingkang kagebeng ing maruta, ingkang kawengku samodra laya, ingkang kasenenan Shang Yang Candra, ingkang kapadhangan Shang Yang Surya, dhatan paja miriping kadi Wong Agung ing Pancawati. Nata ingkang luhur kawisesanira. Pranyata Wong Agung ing Pacawati punika adil hambeg paramarta,tansah mili balaba ing brana, dana boga lumintu ing saben dina, ngupaya dasih utama, amemulang wong balilu, njangkung prang pupuh, ngapura lepating wadya, anggung titi pariksa, mintir pangreh utama.

 Panjenenganing Narendra kinacek sasamining ratu, turta padhang tingale ageng obore, tebih kuncarane, tinenga-tenga ing parangmuka mila  kasusra kajana priya saking nagari sanes.

 Yen ratu pinunjul kinasihan ing jawata, winongwong para bathara, kinamulan para widadari, tan supe muja semedi, rinasuk Suksma Kawekas, tunggal rahsa sajiwo ingaken sarira Bathara, mumpuni ing aguna , putus mring sandining, Dwihastha, wikan marang barang kang rungsit, tuhu titising Sang Hyang Wisnumurti dewaning pangayoman saha kanugrahan. 

Nuju ari sajuga ing pisowanan agung Prabu Rama ngempalaken sadaya nayaka praja. Boten kantun Raden Leksmana Widagda, Narapati  Sugriwa, Raden Anoman, saha Raden Jaya Anggada.

Punapata gatosing pasewakan agung? Inggih ingkang badhe ginupit ing mangke. 

Prabu Rama :" Mengko ta yayi adhinipun kakang Leksmana! Apa padha becik sowanira? 

Raden Leksmana : " Nuwun angsal pangestu Paduka Kakang Prabu, raharja sowan kula nir ing sakara-kara. Ingkang pangabekti mugi konjuk sahandhap pepada Paduka!" 

Prabu Rama :"Ya, ya, Dhi wus ingsun tampa pangabekti nira, bali pangestune pun Kakang tampanana!" 

Raden Leksmana :" Dhahat katedha kalingga murda pangestu Paduka kula pundhi ing mbun-mbunan mugi dadosa jimat paripih!" 

Prabu Rama :" Mara kepenakna anggonira lungguh! " 

Raden Leksmana :" Sampun boten kirang prayogi." 

Prabu Rama :" Yayi Narpati Sugriwa, bagya rawuhmu ing Pancawati! " 

Narapati Sugriwa :" Kula pundhi ing mustaka atur pambage Paduka kula petekaken ing pranaja mugi mimbuhana kayuwanan kula." 

Prabu Rama :" Kepenakna lenggah ira!" 

Narpati Sugriwa :" Nuwun inggih boten kirang prayogi." 

Prabu Rama :" Anoman lan Jaya Anggada apa pada becik sowanira? " 

Anoman :" Lulus raharja pisowan kula, nir ing sambekala. Sembah pangabektos kula mugi konjuk sahandhap ampeyan dalem Prabu Rama! 

Jaya Anggada :" Rahayu anggen kula ngabyantara wonten ngarsa Padukendra. Sembah pangabektos kula mugi katur ngarsa Paduka Prabu Rama!" 

Prabu Rama  :" Ramandayapati lan Jaya Anggada wus ingsun tampa, pudya pangestuningsun tampanana, Srenggana apa dene Subali Putra!" 

Anoman :" Dhahat kalingga murda kula tampi saha kula pundhi ing mbunbunan ndadosna daya kasantosan!" 

Jaya Anggada :" Pangestu Paduka kula pundhi ing mustaka mugi dados jimat paripih." 

Prabu Rama :" Mara kepenakna nggonmu padha lungguh Maruti lan Jaya Anggada!" 

Anoman :" Sampun boten kirang prayogi!" 

Jaya Anggada :" Sampun boten kirang prayogi!" 

Prabu Rama :" Yayi Narpati Sugriwa!" 

Narpati Sugriwa :" Kawula nok non, Wonten dhawuh punapa nimbali ingkang abdi ing Kiskendha. 

Prabu Rama :" Yayi Narpati! Ingsun kaya nora stanta kaselak pengin ngrebut bali garwaningsun ya Ratu Gustimu Rekyan Sinta saka regemane Si Keparat Rahwana. Amung wae kudu dipetung kang premati, marga Ngalengka iku negara kang gedhe, jembar jajahane. Ing mangkono ora mokal yen akeh uga wadya balane!" 

Narapati Sugriwa :" Sinuwun! Sampun riringa anggwn Paduka arsa mbedhah Ngalengka. Kula pun Sugriwa lan sedaya wadya Kiskendha menawi badhe kadhawuhan ngrabasa Ngalengka sampunta siyang sanadyan ratri sampun ssmekta ing gati. Sumangga Jengandika dhawuh kewala, priklampit rungkat kimpul kawula Kiskendha sagah ngayahi pupuh!" 

Anoman :" Nadyan kula pun Anoman sagah dados banten tawuring prang, paribasan remuk sinawurna kutung binalangna pun Anoman sagah dados cucuking paprangan!" 

Jaya Anggada :" Boten kantun kula pun Jaya Anggada nadyan boten sepintena kakiyatan kula nanging kula sagah ndherek wonten barisan ngarsa. 

Prabu Rama :" Banget panarimaningsun, dene sora kabeh jumurung karsaningsun, nanging Panjenenganingsun nora grusa-grusu kareben nora kesluru. Ingsun kepengin mangerteni dhihin sepira jembare Ngalengka uga jajahane lan sepira mungguh kekuwatane wadya Ngalengka. 

Narpati Sugriwa :" Lajeng karsa Paduka kados pundi?" 

Prabu Rama :" Ingsun arsa ngutus salah sawiji kanggo niti premati mungguh jembar lan kakuwataning Ngalengka lawan ana papan ngendi garwaningsun disingitake karo Si Rahwana. Kepriye mungguh panemumu, Yayi Narpati?" 

Narapati :" Nuwun inggih makaten langkung prayogi Sinuwun. Lajenv sinten ingkang badhe Panjenengan utus Sinuwun?" 

Prabu Rama :" Saka pamawasku salah sawiji antarane putramu Anoman utawa Jaya Anggada." 

Narpati Sugriwa :" Mangga kadhawuhan kemawon Sinuwun. Manawi lare kslih punika boten purun, kula ingkanv sagah dipunutus. 

Anoman :" Kula sagah, Sinuwun!" 

Jaya Anggada :" Kula inghih sagah  Sang Prabu!" 

Prabu Rama :" Anoman lan Jaya Anggada, banjur pira lawase anggonira duwe kadaguhan?" 

Anoman :" Kula sagah sacandra sampun wangsul!" 

Jaya Anggada :" Kula sagah kalih dasa ari, Sinuwun sampun wangsul ing Pancawati!" 

Anoman :" Kula sagah sedasa ari wangsul dhateng Pancawati !" 

Rame antawidipun Anoman lan Jaya anggada sami udur-uduran rebut dados utusan nggenya gadhah kasaguhan. 

Narapati Sugriwa :" Heh, Anoman lan Sira Jaya Anggada! Aja mung padha waton bisa ngucap! Apa kowe padha wis ngerti ngendi dununge Ngalengka lan bebaya kang bakal sira adhepi? 

Anoman :" Nuwun sewu , Paman ! Anoman boten waton ngucap Anoman sagah kapidana pejah menawi boten saged ngentasi karya!" 

Jaya Anggada :" Kula wantun sagah ateges kula gadhah pawadan ingkang kula andelaken!" 

Narpati Sugriwa :" Rungokna ya kowe sakeloron, yen antarane kowe mung afol gendhung tan bisa ngentadi karya, aku dhewe kang bakal nugel gululumu!" 

Jaya Anggada :" Menawi Kakang Anoman sagah sedasa ari wangsul kula sagah tigang dinten!" 

Anoman :" Kula sagah saseraping surya sampun wangsul ing Pancawati!"

Jaja muntab lir kinetab  dupi 

mireng kasagahnipun Anoman Jaya Anggada rumaos lingsem. Tanpa atur gya nyembah Prabu Rama lan sigra mlumpat medal sanjawining pasewakan! 

Narpati Sugriwa :" Waaaa ... ! Adol umuk kowe Anoman, Anoman! Kaya lanang-lananga dhewe. Ngaya wara wuwusmu bisa ngayahi mung sedina! Wani nggembelo sirahmu ana  ngarsane Prabu Rama Tinimbamg njejrambah mripat luwung tak lunasi nyawamu heh, Anoman!"

Narapati Sugriwa dupi mireng kasagahnipun Anoman tan kuwawa ngampet hardaning driya, sigra ngunus pedhang ligan arsa kababadaken jangganipun Anoman. 

Mulat Sang Prabu Rama ngandika!

" Yayi Narapati den sarehna sawatara, iki ana pasewakan Pancawati!" 

Narapati Sugriwa :" Oh  sewu-sewu lepat diagung ing pangaksama, Sinuwun! Amarga kebranang raos kula ngantos supe tata krama!"

Prabu Rama :" Mara lenggaha ksng prayoga, Ingsun bakal wawan sabda marang Anoman. Ramandayapati, sira duwe kadaguhan sasuruping surya wus bali apa iku bisa mbok lakoni?" 

Anoman :" Jangga kula toh-tohanipun!" 

Prabu Rama :" Yen Mangkono sira kang Ingsun pilih dadi dhuta. Banjur kapan anggonira bakal budhal?" 

Anoman :" Mbenjang ndadak ngentosi napa, sapunika ugi kula badhe bidhal dhateng Ngalengka." 

Prabu Rama :" Anoman lamun sira wus pinanggih lan Ratu Gustimu Ingsun titip tandha wujud kalpika  pasangen ing racikan manise Gustimu sisih kiwa. Matura manawa Prabu Rama ora gsntalan suwe bakal mundhut bali Ratu Gustimu." 

Anoman :" Boten sanes amung ngestokaken dhawuh saha nyuwun pangestu. Menawi fipun patengaken kula badhe nyuwun kanca abdi paduka Panakawan! " 

Prabu Rama :" Ya ya Ingsun tanggap karsanira, kanthinen para Panakawan!" 

Anoman :" Matur nuwun saha nyuwun psmamit! " 

Prabu Rama :" Lelungsen dak bebakali lulus raharja salaku-lakumu, Anoman!" 

Anoman :" Paman Sugriwa kula nyuwun pamit lan tambahing pangestu!" 

Narpati Sugriwa :" Yoh, Anoman duga-duga digawa ngati-ati aja keri! Sira ngemban utusaning nata katona bektimu marang Ratu Gustimu!" 

Anoman gya ngaturaken sembah lajeng mundur pasilan! 

Prabu Rama :" Yayi Narpati Sugriwa kaya wus rampun gatining pasewakan  dhawuhna apa kang dadi gatining pasewakan ngiras pantes bubarna kang padha anggantung seba!" 

Narapati Sugriwa :" Nuwun inggih sendika, sembah kula ingkang ndherekaken jengkar Paduka!" 

Prabu Rama :" Yayi Widagda  dherekna Pun Kakang manjing Sanggar Pamujan ayo padha nyenyuwun mring jawata ijabahana sagunging sedya!" 

Raden Leksmana :" Sumangga Kaka Prabu kula dhetekaken!" 

Prabu Rama jengkar saking pasewakan dipun tut wingking Raden Leksmana Widagda.

Sasampunipun ngaturaken sembah Narapati Sugriwa mundur angeka pada lajeng mbibaraken ingkang samya anggantung seba.

Imajiner Nuswantoro