SERAT PIWULANG KANJENG SUNAN KALIJAGA
(Punika
pethikan buku pèngetan. Primbon kagunganipun ingkang Sinuhun Kalijaga, waliyos
ingkang sumaré astana ing dhukuh Kadilangu, bawah Kutha Demak)
Ingkang
winulangaken Sinuhun Sultan ingkang ngrenggani karaton Pajang, kala taksih nama
Jaka Dhusun Tingkir. Abdhèng nang Kutha Salatiga, nalika pepanggihan wonten
Gisik, ing dhusun Butuh.
Winastan
èsmu sindhung. Bilih arsa ngagem kapethik satunggal bab, lampahipun mutih
pitung dinten pitung dalu, nglowong sadinten sadalu, acegah sahwat. Bilih
arsa ngagem dipunsareng sadaya, lampahipun methak kawandasa dinten saha dalu,
nglowong pitung dinten miwah dalu. Riyayanipun angsung dhahar Kangjeng Nabi
Mukhamat, Rasullullah, sekul wuduk sapirantosipun, ulam ayam pethak mulus
tukung cènggèr dlima.
Kadonganan memulé :
-1-
Bab
bilih arsa nuwun-nenuwun Ingkang Murwèng Gesang. Punapa kang sinedya. Winaca
saben sakèndelipun wanci jam 12 dalu ping 3 wonten plataran mawi dedupa.
Bismillahhirahmanirrahkim.
Sidhung
litung hamba minta tulung ing Tuwan tulungan hamba ing ganjaran wisésa, cumethi
ratu sugih, yaiku rajeg wesi purasani, saking swarga. Jalallulah padhang jaya
kusuma remek rempu wong sanagara kabèh. Lailahaillellah.
-2-
Bab
bilih arsa kinédhepan sesamining janma. Kawatek saben medal saking wisma badhé
lenggahan, ping 3.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Sindhung
litung litang litung. Teka wurung sejamu sejaku teka ngremek atiné wong
sanagara. Jabarail angremet dagingmu, Mingkail angremet bebalungmu, Israpil angremet
nyawamu, Ngijrail angremet ngalap patimu. Leburmu remek rempelumu. Remek rempu
wong sanagara kabèh. Aku raja lanang juwita. Aku kusuma liwung jati. Remek
idhep kédhep wong sanagara kabèh, Lailahailellah.
-3-
Bab
bilih arsa saged malumpat tebih, nglumpati narmada.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Hèh
hèh hèh aku si jaran panolèh angemot bumi langit, aku miber amot swarga naraka.
Aku miber angemot kursi lawan aras. Aku miber aku Rasullullah lan ana
pangayuning Allah. Lailahailellah.
-4-
Bab
bilih arsa ngilang raga sampun katingalan janma.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Ingsun
sindhung patup si jaran panoléh. Ingsun ana ngayunan sipat jalal, pangayunané
raga suksma. Ingsun sindhung sèwu, ana pangayunané sipat kamal, pangayunané ora
katon. Allah amurba amisésa jagad kabèh, arupa sétu. Jabarail ing ngarepku,
Mingkail ing buriku remeng, Katibin kiwa tengenku arupa sasejaku. Allah amurba
amsésa ing dharat ing laut, gunung geni ing dharat, sampurna Allah ora lali ora
kumpul kalawan Allah. Lailahabilellah.
-5-
Bab
bilih arsa warni molah-malih kathah rupi-rupi.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Aku
sindhung sèwu, adodoti Allah Tangala. Sipat kamal gegelangé Allah, sipat jalal
Allah iku wa garba, dèn lungguh ing Manikmaya, dèn lungguh ing sejaku dening
Allahé. Tegesé angangnam putihé apa Allah. Lairku salah warna, putih kuning
ijo, malah dadi sèwu sakedhèp nétra. Lailahallellah.
-6-
Bab
bilih arsa sasuntan santun warna. Sepuh kapyarsa semu nèm, ném kapyarsa semu
sepuh. Bagus semu awon, awon semu bagus, ageng semu kéra, kéra semu sedheng,
gadhah sereng.
Bismlillahhirrahmannirrokhim.
Ingsun
anglindhungan. Sasindhung dadi klambiku. Hakaharuhu si litung, hakamalluhu,
sejaku dadi makuthaku. Ya lijalalkuhu si liwung katingala ya hu ha yakamaruhu
sisindhung. Rasullulah, Sam kang tengen kang kiwa. Sakathahing nabi lan wali
dadi siyungku kiwa tengen. Wujud jagad pramudita. Tak mut dadi sapulukan.
Lailahailellah.
-7-
Bab
bilih arsa warna salangkung ageng ngedalaken tiwikrama kadi sang Prabu Harjuna
Sasrabahu.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Liwang
liwung kang nguwung. Aku jagad hurana. Mungsuhmu jagad Lallah, jamallullah. Wus
nora nana mungsuhmu. Kamallullah kaharlolah, nora nana mungsuhmu. Amasesa wong
sajagad kabèh. Lailahailellah.
-8-
Bab
bilih arsa sakti boten wonten kang nyami.
Bismillahhirrahmannirrohkim.
Liwang
liwung kasindhung, kaduwung. Cat ora katon saking karsaning Allah, anuntun
badanku. Laillahailellah.
-9-
Bab
bilih arsa anulak sadaya bilahi, sarta anyirnakaken sadaya pialaning tiyang.
Kadosta tuju, teluh, sesarat sesaminé, asinung wilujeng.
Bismollahhirrahmannirrakim.
Aku
sindhung sèwu. Sipat jalal ing ngarepku, sipat kamal ing buriku, sipat jamal
ing tengenku, sipat kohar ing kiwaku, Jabarail, Mingkail, Israpil, Ijrail ana
dhuwurku. Rasullullah kang masésa marang kahar, kamal, jamal, jalal.
Lailahailellah.
-10-
Bab
bilih arsa nyepeng tiyang ngamuk, éwah napsu, dursila, mangsah prang
sasaminipun, murih lereming manah.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Aku
sindhung sèwu kaliwungan. Aku anèng lawangku, ing rat baniyah. Sipat rahmaniyah
miber liwung binekta ratu wisésa. Wuluku Jabarail, Mingkail, Israpil, Ngijrail.
Améncok mabur binekta ing widadari. Kinemulan tapihé, klambi ontakusuma.
Lailahailellah.
-11-
Bab
bilih arsa saged mumbul, bilih prang kinepung mengsah.
Bismillahhirrahmanirrakim
Aku
sindhung haliwungan, liwang liwung aku ana kéné. Anungku mih sampurnaku.
Wisésaku jumeneng ana pulo kencana angratoni rasa kabèh. Rohing banyu, rohing
geni, rohing wesi, rohing nabi, rohing walimukmin, rohing Malaikat, rohing
sétan, roh ing buwana kabèh. Suyut kèrut angidhep sakèhé dumadi kabèh. Iku ratu
amangku Allah, ratu ananingsun kabèh. Kaharuhu Ilellah. Kamaluhu, Ilaha
Jamaluhu, Allah Jamaluhu. Lailahailellah.
-12-
Bab
bilih arsa ngancing ngunci sadaya èsmu sindhung. Supados boten ocat tinarima
atumanem ing galih kang ngagem.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Aku
ratu agung lungguh ana wisma. Pager bata mulya mutyara, kuwasané anawung ratu
sugih. Nabi ratu agung menga minep tanan kèri sawiji winengku. Lailahailellah.
Punika èsmu jejer. Agemipun ingkang Sinuhun Kalijaga, kawasiyataken Kangjeng
Panembahan Sénapati ing Ngalaga, kang bawani praja ing Mataram, nalika taksih
nama Ngabèhi Loring Pasar.
Winulangaken wonten ing dhukuh Wanamarta :
-1-
Bab
èsmu kawateka bilih siram. Ageming naréndra.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Ingsun
niyat adus banyu pancuran talaga manik. Adusku mani wisésa. Linenganan
binorèhan. Iya ingsun anaké pandhita sekti. Alanang sejati Kelana Jayapurusa.
Iya ingsun manungsa kang kinéringan. Katresnan ing wong saumatira Allah kabèh.
Lailahailellah.
-2-
Bab
èsmu bilih badhé uninga kodratira pribadi sarta kodraté janma liya. Anyawanga
wewayangané wujud kang kakiki. Saben badhé matek mapana enggèn kang sepi swara.
Angeningken pancadriya, anjujuraken tanajul tarkiné. Mindenga paningal kang
sajati lenging maripat. Déné lampahipun siram asesuci saben dinten Rebo.
Sontenipun mapan mateg punika, ping 7.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Kamdil
swara lungguhira wewayangan aputih rupané malecit. Malang kamaring jati wisésa.
Lailahailellah.
-3-
Bab
bilih arsa angirup rahsaning manungsa tuwin angirup raos. Dhatengaken sadaya
kang kumelip wonten ing dunya. Murih sami suyut tresna sarta panuwun nedya
antuk darajad pangkat luhur ngalangkungi kang linampahan. Winastan èsmu cahya
40 lampahipun mutih pitung dinten lan dalu nglowong sadinten sadalu. Patraping
raga panggènan miwah riyaya angsung dhahar kados ing nginggil wau.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Suksma
rasa araningsun. Urip aranira metu. Saking karsaningsun. Ingsun angidhepaken
saujaringsun. Guru panutanira ingsun, nabi pangéranira ingsun. Iya ingsun
angadeg tengahing jagad, iya ingsun mangku cahyané wong iku kabèh. Rasanira
rasaningsun, cahyanira cayaningsun. Ingsun ana karatoning Allah. Retna kumala
ingsun medalaken karsaning pangéran saking kadang tuwa padha ngidhep kabèh.
Kang mater kang durung lair ingsun weruh. Sakathahé suksma jati suksma kakim.
Cahyaku cahya Mukhamat Rasullullah. Sir putih kacekel ing sih dat esahing
awakku. Iya ingsun mangku nyawané wong sajagad kabèh. Padha tutut anut
idhep. Kèdhep sujud maring aku padha wedi asih tresna maring aku. Ingsun cahya
satilèh murub badan alus minangka retna. Gumilang gilang langgeng uriping cahya
wisésa gaib ingsun amisésa cahyané wong sajagad kabèh. Apa ramé-ramé kuwé.
Gajah mekta iya ingsun sejatiné. Lailahailellah.
-4-
Bab
èsmu bilih arsa nenuwun Allahutangala. Punapa ingkang sinedya. Sawawratipun
menawi katarima angsal wasita.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Lailahailellah.
Imanan bilah. Lailahailellah ya kinan bilah. Lailahailellah. Mukamaddur
rasullullah kanuh. Lailahailellah. Imanan watasdika. Lailahailellah. Halaupan
warijika. Lailahailellah Mukamaddur rasullullah. Wasyallalahu ngalasayidina.
Mukamaddin wa alihi wasabihi wasallim.
-5-
Bab
èsmu agemipun sayidina Ali Asaddollah. Bilih arsa teguh tan pasah kataman gegaman.
Sinung kuwawi ngangkat barang kang awrat sanés merwatipun. Lampahipun puwasa
salikur dinten. Bilih bibar buka sonten sadalu puwasa malih, dumugi sontenipun
dhahar. Nglowong sadinten sadalu cegah sahwat riyayanipun milujengaken bubur
surba. Angsung dhahar Sayidina Ali Asadollah.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Lakahola
wala khuwata Illa Ali Sakhali. Iladulpagholi alaihisalam. Mukamaddan wa alihi
aji mangin. Birahmatika ya Arkama Rakimin. Lailahailellah.
-6-
Bab
èsmu bilih arsa raganira boten kasumerepan manungsa saget yuwana boten kènging
piala panyidraning janma. Lampah patrapipun kados nginggil sarta saréa sadinten
sadalu kalih jam. Riyayanipun angsung dhahar Kangjeng Nabi Mukhamat Rasullullah
sekul wuduk ulam ayam putih.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Bis
kulit, mil daging, lah bebalungku. Bis teguh mil luput, lah kang ora katon.
-7-
Bab
èsmu patimbulan. Bilih arsa mepes dayaning gegaman. Wesi kawasa, waja landhep
pamor ampuh. Lampahipun puwasa tigang dinten. Kawiwitan dinten Senèn, Kemis
anglowong sadinten sadalu, boten saré riaya angsung dhahar kados ing nginggil.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Cihna
nira kayun lawan baka. Sakèhing gegaman wesi waja pamor, tumbak keris, pedhang
sapadhané ora nedhasi maring kulit daging balung sungsum otot wuluku. Ingsun
sajatiné manungsa. Laillahailellah.
-8-
Bab
èsmu Brajamusthi bilih arsa yuwana teguh rosa kinawasa lampahipun mutih pitung
dinten saha dalu nglolong sadinten sadalu boten saré sarwi lumampah.
Salebetipun anglampahi saré sapisan jam 2 dalu, 5 énjing wungu lajeng siram
gebyar ririyaya bubur surba kang gurih angsung dhahar Sayiddinna Ali.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Cakban
badan otot rantas, balung tigas. Ingsun gegem kacekel pamek rempu remuk dadi
banyu. Iya ingsun aji Brajamusthi. Lailahailellah.
-9-
Bab
èsmu panglèngkètan, bilih arsa para padu sarta nyepeng tiyang sampun saged èbah
saking ngenggèn. Lampahipun puwasa tigang dinten nglowong sadinten sadalu boten
saré. Salebetipun kawandasa dinten, cegah hawa nepsu miwah sahwat. Riyayanipun
angsung dhahar Kangjeng Nabi Mukhamat Rasullullah. Sekul wuduk kang gurih
sapirantosipun. Ulam ayam tigan kang anyar cacah miturut neptuning dinten
pasaran. Wedalanipun sekar kanthil melathi 5 jodho. Konyoh wangi lajeng kagem.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Rasa
kang ana pucuking dat arupa ireng. Iya iku kang aran Mukhamat Rasullulah kang
sejatiné. Mukammat kelèta enggonmu lungguh. Allah parèntah ka, ma, ya, a, bin,
sin, sot. Bilih sampun angésthi lidhah ira kabekuk manginggil madal cethak.
-10-
Bab
èsmu bilih arsa rerembagan kang parlu, akaliyan janma murih unggulipun
pangandika. Tiyang wau kodhenga sampun angsal pamanggih saged mangsuli lampahé
kados nginggil.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Barang
guntur amuk tanpa tuduh gajah mekta tanpa tujah. Urup geni guntur sirep. Lamun
arsa Allah nglebur Sang Hyang Kala. Lailahailellah.
-11-
Bab
èsmu bilih arsa kèdhep tinurut saparentahé maring janma. Lampahipun wilujengan
sami bab 1 .
Bismillahhirrahmanirrakim.
Iku
kum iku kukum. Cundhuk suhé sayiddinna Ali Asadolah metu sakku papat anggawa
coba séwu. Ah aku sapa katingal balèkna. Kang amèksa patenana. Poma-poma
dikareksa. Katap menep cundhuk suhé sayidina Ali Asadolah metu sakku papat kang
anggawa bala nyèwu. Ha. Aku ajine si sabawa sèwu. Lailahailellah.
-12-
Bab
pangandikané Kangjeng Nabi Mukhamat Rasullullah ngalaihisalam. Sing sapa mawa
donga iki lamun arep-repan karo mungsuh kewan galak. Yakti tan bisa ngolahaké
sirah suku tangan ragané. Ora saged lawan saranduning jasadé. Lampahipun
wilujengan sami bab 1.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Yak
hayu, ya ngalimu, ya ngaliyu, ya ngapiyu ya ganiyu wassalah ungalhiya.
Gahirikelbihi mukhimat waalihi ajimangin. Syummum bukmum ngummyumpahum
layarjingun. Syummum bukmum ngummyumpahum layarkilun. Syummum bukmum
ngummyumpahum layutlamun. Syummum bukmum ngummyumpahum layasmangun lakahaula
kuwata illa bilahil ngalimin ngalim.
Punika èsmu jejer agemipun ingkang Sinuhun Kalijaga, asesilih
nama Kiyai Bratasupan. Kawasiyataken Ingkang Sinuhun Kangjeng Susuhunan
Pakubuwana kapisan jumeneng karaton Kartasura. Nalika taksih nama Kangjeng
Pangeran Puger. Pamulangipun wonten karaton Mantaram bilih bibar nglampahi
salah satunggallipun. Nunten riaya sekul wuduk sapirantosipun kang pepak. Ulam
sawung pethak mulus, tukung cènggèr dlima. Sekar borèh angsung dhahar Kangjeng
Nabi Mukhamat Rasullulah Ngalaihissalam.
-1-
Bab
èsmu bilih rira saben dina sinung kuwawi.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Jabadiyah
prayacitra. Ingsun dus ngedus si cahya Nurbuwat. Kang tumiba ana ingsun. Teguh
timbul ora katon. Bumi ambarkahi jagad ingsung kuwat. Kepyaring ati nyawa
nyangking raga. Kang curi-curi pager gunung ratu mulya saisining buwana kabèh.
Mendheg preg ing ngarepku. Cahyaku kaya tanggal pat belas mancorong sumorote.
Bunder-bunder gilar-gilaré. Iya ingsun urip salawasé. Allahu Akbar.
-2-
Bab
èsmu bilih mentas saking siram medal ing jawi jamban.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Mentas
sun adus. Banyu madu pinasthika. Ana gedhang kencana manik. Adegku iman
sampurna. Suci maniraga jatimulyaning dad. Iman murup sampurnaning Allah.
-3-
Bab
èsmu bilih dandos, murih katingal anèm.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Kuwung-kuwung
ing dhadhaku candra kembar tingalku. Téja murup cahyaku. Keclap-keclap
guwayaku. Pupurku ron gandapura. Manis ing pasemonku. Murup mubyar ing raiku,
mancorong kadi purnama. Wangala Alihissalam (nunten nyampingngan) sun abusana
pepaésaning manungsa, bebetku Allah sabukku Mukhamat. Klambiku Rasullulah, Sang
Hyang Wisnu solah sabawaku, sampurku busana kancana, adegku iman sampurna.
Sakèh janma mendhek preg ing ngarepku. Lailahailellah.
-4-
Bab
èsmu bilih tumindak lumampah. Murih kèdhepan sinuyutan, katresnan sakathahing
manungsa.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Jumenenga
imaningsun, Nabi Mukhamat Rasullullah. Jumenenga atiningsun, Sang Hyang Kembar
Rupa. Sang Hyang Kamaluwih, jumeneng sir rasaningsun, para malaikatmu. Karep
manjing raganingsun. Lintang johar tumancep ing cahyaningsun. Yahu kun paya kun
bakin. Lailahailellah.
-5-
Bab
èsmu bilih sampun lungguh wonten pundi panggènan.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Ingsun
watek kaya rembulan, badanku srengéngé nur cahya saking cahya luwih. Ya aku
paesaning bumi ya aku sekaring jagad. Panduluné wong sajagad kabèh gedhé cilik
anom tuwa. Lanang wadon padha welas asih kèdhep lerepa manut mituruta
saparéntahku. Meg dheg preg ing ngarepku saking kersaning Allah.
Lailahailellah.
-6-
Bab
èsmu bilih arsa nenuwun ing Allah lamun nuwun darajad winatek wanci jam 4
énjing majeng mangètan, lamun nenuwun rijeki winatek kawanci jam 2 dalu majeng
mangalèr, lamun nenuwun garwa winatek kawanci jam 10 sonten majenging pundi
wismanipun kang sinedya kawaca kaping 100 wonten palataran.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Gedhong
suksmaku. Tutup suksmaku kancing suksmaku malbu murup metu murup ya rasa ya
Rasullulah.
-7-
Bab
èsmu bilih panggalih kraos ketir dheg-dhegan maras. Saben badhé sare. Wungu
saré kawaca kaping 3.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Rupbillah
Rasullullah. Metu murup ing dat tolah. Allah mosik jroning rasa. Ya rasa ya
Rasullulah. Ya rasa ya Allah, ya panguwasaningsun, ya panguwasaning Allah
Lailahailellah.
-8-
Bab
èsmu palerepan manahing tiyang. Bilih parapaben. Sampun tuwuh napsunipun.
Lampahipun nglowong sadinten sadalu. Riyayané jajan pasar. Milujengi sarira.
Bismillahhirrahmanirrakim.
Ingsun
wateg ajiku si gajah dhungkul jabang bayi si anu (bilih tiyang wau kathah
jabang bayi iku kabèh) dhumungkula ana dhengkulku dhikukul mungkul saka
karsaning Allah.
-9-
Bab
èsmu bilih arsa mamengsahan. Apes saluluha ingkang raga. Liliha manahipun.
Bilih nyidra dhawahi gegaman, sampun ngantos pasah. Lampahipun nyirik ulam
ambegan. Sarta pala kapendhem. Kawan dasa dinten lan dalu, cegah sahwat saré
sapisan, nglowong sadinten sadalu boten saré riyaya jajan pasar milujengi rah.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Girang-girang
manugirang sampurna wis jaya. Ya aku kang sampurna luput jayaning nung. Ya aku
Allah kang kawasa. Eh aku kang kawasa ya Allah. Lailahailellah.
-10-
Bab
èsmu Brajamusthi. Bilih arsa nebak tiyang yakti pejah. Bilih kagegem yekti
luluh tanpa bayu. Lampahipun mutih dhahar ketan kawan dasa dinten. Nglowong
sadinten sadalu anggegem ketan boten saré, énjing dhahar riyayanipun bubur
surba kang gurih. Angsung dhahar Sayidina Ngali kadonganan piyambak punika
dongané
Bismillahhirrahmannirrakim.
Allahumma
raja Suléman tulak tanggul, raja Suléman panudhung, raja Suléman kiri kara sang
galeger putih. Tulak sang raja Suléman dat suleman cahyané tunggal cahyaku.
Cahya kang wisésa. Aranku jalalluhu. Pati-pati Pangéran. Saba Suléman sabat
Suléman sabat Sulèman sabat Suléman, sabat Suléman, byar Suléman, byar Suléman
byar Suléman ragaku raja Sulèman ragaku raja Suléman ragaku raja Suléman.
Birahmatika ya arkama rokimin.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Tarip
tiraping dhadhaku. Kala cakra ing gigirku. Barat prahara ing napasku. Gelap
ngampar ing swaraku. Pukul wesi èpèk èpèkku, kepelaku watu. Buta kang sun
trajang remak rempu. Éh ya aku Brajamusthi. Lailahailellah.
-11-
Bab
èsmu Candhabirawa. Murih kéringan sesama. Lampahipun mutih pitung dinten saha
dalu nglowong sadinten sadalu. Boten saré mepet pangandika
Bismillahhirrahmannirrakim.
Sollalahu
ngalaihi wasalam. Alhuma ulis amba angucap amba. Angrungu suwarané. Kun payakun
mujijad sipatolah. Eh ingsun sejatiné manungsa. Sarwi jejeg siti ping 3, megeng
napas tuwin nyirik sogok waja kenaka.
-12-
Bab
èsmunipun paksi berkutut. Bilih arsa kuwat ingkang sarira. Tebih lumampah
panjang kang yuswa. Kawaca saben énjing ping 7 sonten ping 7, manawi badhé
nglampahi nglowong sadinten sadalu riaya jajan pasar.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Allahumma
husawisun. Sudu risnasi. Minaljinnati wanassi. Lailahailellah.
Punika èsmu pamiraos agemipun Ingkang Sinuhun Kalijaga lumantar
saking Pangèran Wijil kaping 3, kapundhut wasiyat winulangaken ingkang Sinuhun
Kangjeng Susuhunan Pakubuwana suwargi kaping 3 ing Surakarta.
-1-
Bab
bilih arsa nglampahi siram sesuci sadinten Senèn Pon Jumungah Legi, Akad Wagé.
Siramipun para wali ing pulo Jawa. Kénging kagem ing Panjenengan Dalem Sri
Narèndra sarat wonten tirta mili punapa pancuran.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Ingsun
adus ing talaga Kalkausar amancur saka tuk putih, ancik-ancikku watu gilang.
Dinusan kinramasan, dinusaké ing guna, kinramasaken sakèh supata. Ya ingsun
anané pandhita sekti alanang sajati. Ingsun tan kena tuwa salawasé. Kang amurba
jagad iki kabèh. Allahhu Akbar.
-2-
Bab
èsmu bilih mentas saking siram medal ing jawi.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Salallahu
ngalaihi wasalam. Mentasku adus katurunan cahya Nurbawat Nabi Mukhamat
Rasullulah. Gumilang gilang kadi wulan purnama amadhangi jagad iki kabèh.
Telesing hèrnawa ora mung angedusi raga. Ngulihaken kamané si bapa si biyung
miwah nyiram ngayemi sadulurku papat. Bumi miwah langit kang neksèni sallalahu
ngalaihi wasalam. Lakahaula wala kuwata Illabirabil ngalaihil ngalim.
-3-
Bab
èsmu bilih badhé mriksa warnanira pribadi. Kawawasa saking pangawasaning gaib.
Datan mawi carmin.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Allahuma
walkamdulilahilladi sawélkas kiwangalallahu. Wasydi warasyuratang raja hira
wakasanaha. Waja ngalni minalmukmina. Allahumma kamalaksanta kalkhi
pakasinkalki. Lailahailellah.
-4-
Bab
èsmu bilih busana wiwit seratan sarampungipun.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Allahumma
alkamdulilahi kadi kasani hada sawabbi warajakani mingèlyi kowtimina
walakhuwata bilah. Lailahailellah.
-5-
Bab
èsmu anpal bilih lumampah saged rikat. Saged anututi kuda nyongklang. Betah
kados saged mabur. Tapané puwasa 40 dinten, nglowong tigang dina lan dalu.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Layak
lilkasana. Ila anta waleysya rangpal sayingati Illa Antawa. Lakahaula wala
kuwatahillabillahi ngalaihimngalim. Sarta bilih arsa sampun kasumerepan tiyang
macaha lan lumakuwa sampun kèndel. Bismillahhi antaraku.
-6-
Bab
bilih arsa reruba Kangjeng Nabi Mukhamat Rasullullah utawi katur para Nabi
sadaya agung paédahé kadumugen punapa kang sinedya kawaca saben malem Jumungah
ping 3 sarta sampun saré sadalu lenggah.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Yaman
ala haroljamila wasarara ngalèl kabiki labiljarirati wa lamyuh tiki sitraya
ngalima ngapawiyaka sunata jawijiya wasingalmak piratih, wayabasital yadéyana
birahmati yasahidda kulinna jwaya muntahél, kullisukra ya minnal amriya karima.
Subki walamuptadi ainnahu miklablaistikka piha ya rabbi hu ya rabah, ya rabah
ya sayiddah ya sayiddah. ya sayiddah ya muntaha, yaralbita. Ya Alahu, ya Alahu
Ya Allahu. Innab katus sadngiya Kalkibinnari. Abada abada.
-7-
Bab
bilih arsa pinanggih Kangjeng Nabi Mukhamat Rasullullah bilih mapan saré mapana
majeng manengen ngeningken panggalih. Ngraosaken ébahing sanubari. Sarta
bantalan asta tengen, maringi napas kawaca kaping 3. Bismillahhi ainasaluka
bijalalika wajahikalkarim.
-8-
Bab
èsmu ubatil. Bilih winaca rina lawan dalu nyapisan kasinungan yuwana wilujeng
tebih pandamelipun tiyang utawi dinugèn sedyané. Ingkang leres.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Kalakowana
bikayat rawéyan annabi salalahu ngaléyahisalam [48]ainnahu kaya sayiddin
alkhari. Annawal ngabada. Angudubilahi minnannari wa minsari wa minsaril kakira
salabil wa barig garikailtahi la wakidil kabarri. Hialla anta rabbi
haillahailla anta kalaka hani walana. Ngabduka wa anna ngala ngahdika wawandika
mastatangla wa angudubika minsarima sanabtu wa abuwu laka biningmatika ngaléya
wa abidandi wakpirli painnaka antalapupur rakim.
-9-
Bab
èsmu bilih peteng ing galih murih binuka raosipun. Nuhoni padhanging panggalih.
Turta kinéringan janma saben dalu lawan siyang kawaca kaping 10.
Bismillahhi
yamuhaninu, bismillahhi ya rahmannu. Bismillahhi ya Allahhu.
-10-
Bab
èsmu mabubah bilih arsa awèt ném panjang kang yuswa. Kuwawi kang sarira.
Lampahhipun nglowong sadinten sadalu. Kawaca saben tanggal sapisan lan ping 15,
ping 30.
Bismillahirrahmannirrakim.
Ajngalni
mahbubah pihulu bil almukmini. Nawalmukminnati, wéyasir liwa baligni miah ing
wangi sang rinasa dah tang wangi. Sangrinasa dah angwallahu kérung kapilawahu
warahmannurahim.
-11-
Bab
èsmu bilih kapengkok manggih pakèwet. Ponca bayaning lelampahan, mardi sarira
boten kapyarsa janma. Lampahipun puwasa saha mutih 40 dina nglowong sadinten
sadalu riyayanipun angsung dhahar Kangjeng Nabi Rasullulah, sekul wuduk
sapirantosipun kang pepak, ulam sawung pethak mulus, kalem barang manawi kanggé
kawaca kaping 3, megeng napas ngeniken cipta
Bismillahhirrahmannirrakim
Kulayu
sibana illa makataballa hulana, huwa maulana wangalamlahi palmayata walkalis
yatawakilun.
-12-
Bab
èsmu rasa bat putih. Bilih arsa nulak wisayaning tiyang kadosta tenung
sasaminipun. Pangangkah saé miwah awon pandamel kasar tuwin halus lawan murih
lereming angindah ana tirta. Ingkang ageng anggigirisi. Lampahipun puwasa
tigang dina. Nglowong sadinten sadalu riyayanipun sekul golong, 5 supit pecel
pitik, jangan menir sekar konyoh amemulé bumi langit saisinipun. Patrapipun
kedah manggèn pyambak, kawaca kaping 15 slawat ping 7.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Ping
3, bismillahhissapi, bismillahilsapi, bismillailkapi, bismillahhilwappi,
bismillahilladi. Layatluru saiinma lalil aril, wala pissamal, masal hiwahuwal
samiul alim. Lailahailellah
Punika tarèkipun angudi rahsaning sukenya. Asmaranipun ingkang
Sinuhun Kalijaga. Kang sampun kapundhu[53]t batuwah ingkang Sinuhun Kangjeng
Susuhunan suwargi Pakubuwana kaping 4, ing Surakarta piwulang saking Pangèran
Wijil ping 3.
-1-
Bab
èsmu panawangan bilih arsa pariksa kodratira manungsa. Badhé kados pundi ing
tembé kang linampahan. Raganira pribadi tuwin janma sanèsipun. Tapanipun sabar
rila, narima, énget. Yakti sinungan waspada, sarta ing dalu sampun saré bilih
dèrèng baliyut.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Ing
tingalingsun terus bumi sapitu. Amarapitu terus maring karsaningsun.
Ingkang adoh katon, ingkang parek katon. Panggawéné ingkang ala ingkang becik.
Ati raganira si anu (aku) sajroning paningaling Allah. Ingsun Sang Manik maya
putih, lenging maripat suci duwé cahya saking Pangéran, yahu Allah yahu Allah
yahu Allah. Lailahailellah.
-2-
Bab
èsmu patigengan. Tegesipun bilih arsa nitik awon saéning tindak kalakuwanipun
wanodya. Manawi darbé wateg awon sirnaa, kang saé lastaria
Bismillahhirrahmannirrakim.
Si
langkir anak jungung. Teka bingung ceg geng ceg geng tigeng anaké si yara. Ayu
lelaku diiring wali. Pinayungan para nabi ateken Allah. Seja ayu salakuku ayu
saking karsaning Allah.
-3-
Bab
èsmu bilih arsa mendhet kayuwanané. Murih tentrem awak repé wanodya lutut
tumuntur rasa karsaning priya. Tinebihna para padu lestari ya salama.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Sariraning
rasa rasa olah dat tolah lagi apa sira. Aja lali tapa pandeleng[56]ngé wong
urip, dhengkèk guluning wong wadon, ingsun angadeg lanang sajati. Datan nana
kang memadha.
-4-
Bab
èsmu bilih arsa wayuh. Garwa kekalih arsa pinardi rukun runtut, datan brawala,
sulayèng karsa. Punika winatek kalamun nuju saré, èpèk-èpèk astanira kekepna
sanubariné. Kaprenah ngandhap susuné garwa ingkang kiwa amurih runtuting karsa
Bismillahhirrahmannirrakim.
Hu
ana ingsun hu ana nira, akadiyat ing aranan khadil, ajali abadi. Ah dhengkul,
ah dhengkul, ah dhengkul tumungkula sadina aja tumenga, tilikana tetunggalan
nira. Ya ingsun katunggalan nira. Ya ingsun weruh ing bakalira. Lanang musthika
yekti jagi tan kena mosik. Allah amurba amisésa. Sapa kang masésa marang sira,
ya ingsun kang masésa marang sira. Teka welas teka asih atiné si anu maring
ingsun (lawan maring si anu) saking karsaning Allah. Lailahailellah.
-5-
Bab
èsmu Kebo Cepaka murih salaki rabi runtuta sampun benggang katresnané ing
salaminé. Lampahipun mutih gangsal dinten lawan dalu, nglowong sadinten sadalu.
Bilih arsa ngangkah tiyang sageda sarujuk sadalu dalu sampun saré sadalu.
Ngèsthi ya warnanira kang kaangkah darbé ya èling.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Bismillahi
ingsun kembang cepaka. Awit baka ron kaya mega, kembang kaya lintang, sekar
kaya srengéngé, tirem kaya rembulan. Teka welas teka asih. Si anu marang
ingsun. Lailahailelah.
-6-
Bab
ésmu bilih arsa saresmi kaliyan sukenya. Murih hawaning dyah rumasuking draya.
Supados mewahi kiyating raga.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Bismillahhi
telas sasariné. Sikama dhesthi anakku sigana kumara. Sok dikon jupuk sariné
wong wadon iki, ilang ngararasé kariya karsané. Ingsun kuwat lanang sajati.
Bilih
neres rahsané sukenya murih suka datan cuwa. Bismillahhi warkamnun waréykanun,
waljana tunnangin. Lailahailellah.
-7-
Bab
èsmu bilih kénging wisaya kacidra pawèstri. Murih sampun tumama kemba. Gelawa
dhateng janma sanèsing kang sarira. Mila kabèrata saking aji gineng priya,
saged dasirna waluya jati. Sarta rinuwataken tambah raosing tresna.
Sollalahu
ngalaihi wasalam. Sun wateg ajiku si Bandung gineng Bondawasa. Kulit ingsun
tembaga ototingsun kawat, balung ingsun wesi, sungsumingsun timah pratola :
cemethèt gemerèt alot kélot kélot kélot. Aih ya iki ajiningsun Bandung
Bandawasa. Kawateg bilih arsa saresmi.
-8-
Bab
isarat wanodya. Bilih arsa nuwuna darbé putra. Sandhinging pasaréyan kasajénana
waloh bokor satunggal. Ingkang warni taksih seger. Kawiwitan amasang dinten
malem Jumungah Kliwon. Dumugi dinten malem Jumungah malih. Kapundhudipun
kepungna tiyang gangsal kaum. Ugi lajeng kastunan malih ingkang anyar.
Patrapipun ugi makaten, dumugi pitung malem jumungah, menggah ujubipun memulé
Sayid Abu Bakar Sidik, Sakabat Rasullulah, kadonganan memulé. Sadérèngipun
kadonganan kaum, dipunwacakna piyambak ingkang kagungan karsa. Methik surat
Ibrahim punika.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Wakalayu
supali abihi. daayatti enni araèytu kaot kaban wal sam sawal kamara raaéytu
humkisajidin, bismilkalirabbana. Innaka takkamu, sirriya nuh piwamanu.
Nglinuwama yakhup angaallahimin séyriin layangkaba wa jangalnalaku. Rabbi
raliya .0. kawaca kaping 3 saha bilih arsa saré saben dalu. Wungu saré énjing
kaping 3 lajeng nenuwuna.
Ya
Allah ya Mukhamat, ya Rasullullah. Kula nyuwun gesanging nutpah. Wiji kula
sageda tumuwuh dados raré lanang. Minangka ngamal kula kang sajati wonten dunya
dumugi ngakhirat.
Anyambeti
bilih arsa saré dalu sasampuning nginggil wau maca apatékah. Kalak binasa
pisan. Kulhu ping 3.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Alkamdulillahhirambil
ngalammin. Arahmannirrakim. Malikiyaumiddin Iykanakbudu waiykanastangin.
Ihdinas siratalmustakim. Siratalladina Anngamta ngalaihim, géirilmahlubbi
ngalaihim waladlalin. Amin.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Khulangu
dubirabinnassi. Malikinnassi. Ilahinnassi. minsaril waswa ssialkannas. Illaladi
yuwaswassu wissudurinnassi. Minal jinwati wanas.
Bismillahhirrahmannirrakim.Kulangudubirabil
palaki. Minsari makhalakha. Wamin sari kasiinidawakhop. Wamin sari napassati
pil ngukadi. Waminsari khasidin widakasat. Kawaca ping 3.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Kulhuallahuakat.
Allahusamat. Lamyalit walam yulat walayakullahukupuanahat.
Salawat
ping 3.
Allahumma
shalli wasalim ngala sayidinna Mukamaddin wangala Ali Mukhammat. Ngadadama
pingilmi lasalatan daimattan bidawammi mulkillahhi.
-9-
Bab
ingkang kakung kedah anambadani sedyanira ingkang putri. Tapanipun anyegah
pulang raras kaliyan sanésing wanodya kang sinedya. Salebetipun 29 dinten.
Kakung putri samiya murih seneng. Sampun ngantos sulaya ing karsa, murih
tentrem, angeningaken panggalih. Dados boten angèbahaken pamanthenging cipta
maya. Sageda pikantuk saking sasmitaning ingkang suci sajati. Bilih arsa saré
maos ayat kusi sapisan.
Bismillahhirrahmannirrakim.
Wailahukun
ilahum wakidun, lailahailahu. walkayulkayumu. Layattakudu husilahum walla
notmultahu mapissamawatti walimandaladi yasmangu illa illeyhi wamayukitu nabi
séyin ngèlmihi. Illabimasa awasi ngakursi. Yunus samawati wal ali. Wakuduhu
kibluhumawahu. wal ngaliyulngalim Tasbéh ping 3, astakpirlah hangalim.
Waladiwalkayumu waatubublalaihi. Talil ping 3 Ya laillahailelah. Yamahdut ya
laillahaillelah. Yamahbut ya laillahaillelah. Ya maahujud. Takbir sapisan .0.
Subkana Allah walkamdulilah. Wallaillaha illelah Allahu Akbar. Lakahaula
walakuwatta. Laillabirabbil ngalaihil ngalim. Salawat ping 3. Allahumma
Syalliwasalim ngalasayiddinna Mukhamaddisayiati.
-10-
Bab
bilih lajeng arsa asmara.
Allahumma
jabaléha duryatan illa inkanta. Kondartali Allah ruju. Dalikal sulbi adahra
allahumma janipna séytana wajanibna sèltanu marajaknahu rabbi awuwubi kasanyah
nuruni. Kang kakung uluk salam kang putri. Assalammu ya Patimah, kang putri
mangsuli : wangalaéhum salam ya Rasullullah. Lailahailellah.
-11-
Bab
bilih sampun tumanem ing asmara. Kawateka, bismillahhi ingsun waranané kang
kawasa. Andadékaké ing saciptaningsun. Anekakaké karsaningsun seka ing
kodratolah yahu Allah yahu Allah yahu Allah sarwi ngaras galikun illa wajwah.
Punika tanceping Nur Mukhamat. Lan ing gesang, kaprenah tengahing ngimba kaapit
kiwa tengen.
-12-
Bab
bilih sampun angandheg titis sawulan ngagema isarat jimat rajah. Tungkatipun
kangjeng Nabi Musa ngalaihissalam. Kaserat ing dalanjang pethak. Kabuntel mori
sinungan tampar kagem sang sangan tumèmplèk ténggok jongga leres malakullayat
punika keketeg billih siram sarta wonten parlu. Kénging dipun sèlèhaken amung
sesampuning parlu sampun kasupèn kaagema malih dumugi babaring jabang bayi.
Kang awit punika ambarkahi nulak sakathahing wisaya murih. Piala tumraping
rare, wedada sulistyèng warni, lantiping panggrahita, prawira santosa
…………RAJAH………………… Utawi panitiking sacumbana bilih arsa tumatèsing nutpah
ingkang darbèni grengseng sengsem ingkang wanita. Badhé kedadosan weka priya
bilih ingkang andarbèni grengseng sengsem ingkang kakung. Badhé angewontenaken
sutapawèstri. Sabab pawèstri kanggénan roh rahmani kawasèng priya. Kang priya
kanggènan roh jasmani, kawaséng kakung. Mila wonten babasan sajatining lanang
lawan wadon karaosing swataga wiwit ngantos narik remreming swatyana tumètèsing
nutpah katadhahan uritaning dyah. Kang amekar pindha puspita. Mancorong lir
retna rentah tibèng telanakan, ngantos dumugi getering sekar kastuba. Saking
karaos asrep ces narik getering malakulkayat. Ing jongga tenggok. geteripun
ngantos satus dinten. Kawiwahan cowong ngiluwa kanétra sumilaking wadana
mekaring raga. Ananging sarira wau kang raos lesu saking kengkeng sadaya.
Amargi rahsa kacitra kang murwèng gaib. Saranduning sarira mila kakung putri
tuwuhing papénginan. Winastan idham-midham kaworan. Kasebut raos dayaning roh
wau. Tamat. Wallahu Aklam.
Sampurnanipun
anurat nurun pralampitèng wasita. Ing dinten malem Kemis Legi. Tanggal kaping
21, wulan Rabingulakir warsa Dal 1863 Wégé Punarya Hanggadiningrat
Kaserat malih utawi ulang dening :
Imajiner Nuswantoro