SURALAYA BINANGUN (Bathara Wrehaspati dadi wakile Bathara Narada ing Tlatah Tanah Djawa)

Suralaya Binangun

(Bathara Wrehaspati dadi wakile Bathara Narada ing Tlatah Tanah Djawa)

 

 

Crita iki nyritakake bab Bathara Siwah kang jumeneng ratu ing Kraton Medang Siwanda kanthi gelar Sri Maharaja Balya, kawicaksanane kasil ndadekake para maharaja papat liyane rumangsa tandhing lan bali dadi dewa, kajaba Sri Maharaja Surapati kang tetep, banjur mbangun. Kahyangan Suralaya minangka cabang Kahyangan Jonggringsalaka. Carita iki disusun adhedhasar sumber Serat Pustakaraja Purwa anggitane Ngabehi Ranggawarsita kanthi pangrembakane sithik.

 

 

CERITA NADRIKA Njaluk KEADILAN

Sri Maharaja Prajapati ing Kraton Medang Gili ing ngarepe patih loro, yaiku Resi Drasta lan Resi Kusamba. Dheweke ngrembug masalah populasi sing dumadi saka manungsa lan raksasa. Dumadakan ana manungsa jenenge Nadrika teka njaluk keadilan. Nadrika kandha yen bojone wis dipateni buta. Nanging, amarga ora ngerti jenenge raksasa, Sri Maharaja Prajapati ngakoni yen dheweke angel mutusake perkara kasebut. Sri Maharaja Prajapati mung bisa menehi pitutur marang Nadrika supaya rabi maneh karo wong wadon liya.

 

Nadrika kuciwa banget karo keputusane Sri Maharaja Prajapati. Dheweke banjur menyang Gunung Mahendra kanggo njaluk keadilan marang Sri Maharaja Balya, pimpinan Kerajaan Medang Siwanda. Sri Maharaja Balya banget prihatin krungu critane Nadrika. Dheweke banjur menehi godhong rontal sing ditulis mantrane Rajah Sengkali kanggo mateni raksasa. Nadrika matur nuwun banget lan langsung njupuk godhong rontal menyang omah.

 

Tekan Kraton Medang Gili, Nadrika nglebokake godhong rontal ing dalan lan ngawasi saka papan pandhelikane. Ing kono ana raksasa jenenge Ditya Srenggampa sing golek mangsa tanpa diweruhi dheweke nimpa godhong rontal. Sanalika raseksa dadi lemas banjur ambruk ing lemah lan kelangan nyawane.

 

Nadrika seneng banget nanging ing wektu sing padha wedi amarga kuwatir yen raksasa liyane bakal ngetutake dheweke kanggo mbales dendam. Kanthi mikir mangkono, Nadrika ninggalake Kraton Medang Gili kanggo ngabdi marang Sri Maharaja Balya ing Kraton Medang Siwanda.

 

 

CRITA RATU BANTENG NJALUK KEADILAN

Ing sawijining dina ana ibu bantheng kelangan pedhet amarga dipangan macan. Satekane ing Kraton Medang Gora, arep ngadhep Sri Maharaja Mregapati nyuwun keadilan. Nanging, Sri Maharaja Mregapati mutusake yen bantheng ibu bakal mbales mangan anak macan.

 

Ibu bantheng rumaos kuciwa, lajeng sowan Sri Maharaja Balya ing Kraton Medang Siwanda. Sri Maharaja Balya banget mrihatinake lan menehi kekuwatan marang sungu bantheng supaya luwih atos lan landhep supaya bisa didadekake senjata nglawan macan. Ibu bantheng matur nuwun sanget lan nyuwun pamit dhateng Kerajaan Medang Gora.

 

Dadi, wiwit iku bantheng wis bisa ngadhepi serangan macan nggunakake sungu loro.

 

 

SRI MAHARAJA MATSYAPATI WANGSUL DADOS BATHARA WISNU

Ing sawijining dina Sri Maharaja Matsyapati ing Kraton Medang Pura diadhepi pemimpin iwak amarga akeh rakyate sing mati dipangan manuk bangau. Sri Maharaja Matsyapati ngakoni yen dheweke ora bisa menehi pengadilan, amarga manuk bangau kuwi kewan mabur sing ditakoni Sri Maharaja Kagapati ing Kerajaan Medang Prawa.

 

Pemimpin iwak krasa kuciwa banjur sowan Sri Maharaja Balya ing Kraton Medang Siwanda kanggo njaluk keadilan. Sri Maharaja Balya rumaos prihatin lan maringi lenga sekti pamimpin iwak kang bisa digunakake kanggo nyegah serangan manuk bangau. Pimpinan iwak matur nuwun lan mbagi lenga kanggo rakyate. Nanging, amarga jumlahe diwatesi, sawetara iwak entuk minyak, dene liyane ora entuk. Iwak sing entuk lenga dadi lunyu supaya bisa nglangi luwih cepet lan angel dicekel bangau.

 

Sri Maharaja Matsyapati isin banget midhanget yen Sri Maharaja Balya pranyata duwe kawicaksanan ngluwihi dheweke. Dheweke uga ninggalake Kraton Medang Pura lan bali menyang Hindustan minangka Bathara Wisnu.

 

Sri Maharaja Prajapati ing Kraton Medang Gili kang midhanget pawarta mau langsung ndadekake Kraton Medang Pura dadi negara vasal, kanthi mapanake Resi Drasta dadi wakil ing kono. Nanging, Resi Drasta rumangsa ora bisa nindakake kuwajibane, mula dheweke bali dadi Bathara Langsur lan bali menyang Hindustan.

 

Krungu mangkono, Sri Maharaja Prajapati banjur ngutus Resi Kusamba kanggo makili dheweke dadi raja bawahan ing Kraton Medang Pura.

 

 

TELU MAHARAJA WANDSUL ING TANAH HINDUSTAN

Sri Maharaja Kagapati, Sri Maharaja Prajapati, lan Sri Maharaja Mregapati sadina-dina kelangan panguwasa amarga akeh rakyate sing njaluk pangayoman marang Sri Maharaja Balya, sing banjur dadi warga Kraton Medang Siwanda uga. Para warga ugi nilaraken agaminipun piyambak-piyambak, lajeng ngrasuk agami ingkang dipun wulang dening Sri Maharaja Balya, ingkang sinebat Agama Siwah. Tambah akeh, penganut agama Siwah saya tambah akeh lan ngluwihi penganut agama liya.

 

Pungkasan, kaisar telu ora bisa nahan isin maneh. Dheweke uga mutusake bali menyang Hindustan, yaiku Sri Maharaja Kagapati bali menyang Bathara Sambu, Sri Maharaja Prajapati bali menyang Bathara Brahma, lan Sri Maharaja Mregapati bali menyang Bathara Bayu.

 

Dene Sri Maharaja Surapati iku siji-sijine ratu kang urip ayem tentrem ora krasa digugat dening panguwasane Sri Maharaja Balya. Iki amarga wong-wong ing Kraton Medang Gana wis dadi wong wicaksana lan jawata sing wis ora seneng karo kepinginan kadonyan, mula arang-arang ana padudon.

 

Dadi, ing Tanah Jawa saiki mung kari loro, yaiku Sri Maharaja Balya sing mimpin Kraton Medang Siwanda ing Gunung Mahendra, lan Sri Maharaja Surapati sing mimpin Kraton Medang Gana ing Gunung Mahameru. Kajaba iku, ana uga Resi Kusamba sing dadi raja bawahan ing Kraton Medang Pura ing Gunung Gora.

 

 

BATHARA INDRA MBANGUN KAHYANGAN SURALAYA

Ing sawijining dina Sri Maharaja Surapati ing Kraton Medang Gana nampa rawuhe Bathara Narada lan Bathara Wrehaspati. Dewa loro mau teka ngaturake dhawuhe Bathara Guru supaya Sri Maharaja Surapati mbangun kahyangan ing Gunung Mahameru minangka wakil saka Kahyangan Jonggringsalaka ing Gunung Kailasa. Iki amarga akeh warga Tanah Jawa sing sregep ngibadah nganut Agama Dewa lan nyuda ketergantungan donya, saengga pantes diangkat dadi dewa lan manggon ing swarga.

 

Sri Maharaja Surapati matur nuwun awit sampun pikantuk kapitadosan saking Bathara Guru. Dheweke uga bali nggunakake jeneng Bathara Indra kang uga nduweni gelar Bathara Surapati. Kanthi pambiyantu Bathara Narada lan Bathara Wrehaspati, banjur mbangun Kraton Medang Gana kanthi persis kaya Kahyangan Jonggringsalaka, banjur diparingi jeneng Kahyangan Suralaya.

 

Bareng rumangsa wis cukup, Bathara Narada pamit lunga saka Kahyangan Suralaya, dene Bathara Wrehaspati tetep ana ing kono. Yen Bathara Indra dadi wakile Bathara Guru, banjur Bathara Wrehaspati dadi wakile Bathara Narada ing Tanah Jawa.

Imjiner Nuswantoro