NGRUNGKEPI DHARMA ANGISEP SEPUHING SOPANA
(Serat Sekar Jinarwi dening Sri Harto Jati)
Ludes keles pangarep-arepe nata Dwarawati dupi ningali gugure risang Abimanyu kang kagala-gala minangka manggala, cinadhang-cadhang dadi ratu gung binatara mligi saka darah wangsa Buanasista (Candra banasis) yaiku darah Mandura saking Dewi Sembadra lan Dwarawati Sri Bathara Kresna (Abimanyu lan Siti sundari). Sru anggenipun nandhang prihatin Sri Bathara Kresna damel kartisampeka murih lunase Jayadrata mawi cara Arjuna api-api pati obong.
Sri bathara Kresna nglanggar janji datan gunakake Sanjaya Cakra, ananging kanggo nyembadani sumpahe Arjuna kapeksa srengenge ditutupi mawi sanjata Cakra , wusanane Jayadrata temahan lena.
Nadyan Jayadrata amung sirah gumlundhung nyakot kerise bapake, kasurung sru pamujine kawula ing Negari paranggelung duk semono kelangan Dewi Anggraeni alampus dhiri suduk salira angrungkepi kakunge(prabu palgunadi). Karmapala bakal dumadi tanpa bisa kinira anak-anak Arjuna tumpes tapis tanpa sisa dening sirahe Jayadrata.
Ewadene Risang Arjuna kaya-kaya datan kacuwan ing penggalih, amung citrane Dewi Banowati kang tansah gawang-gawang dadi panglipuring ati, beja temen dene anak-anake tumpes datan bisa nyeyrimpeti nggone rabi.
Sapurnane bharata yuda Sri Kresna bawa rasa kaliyan ingkang rayi Werkudara makaten wijile pangandika:
Kresna : " Yayi pageneya duk kalane ramene bharata yuda Resi sabwani ya sempani uga Si Jayadrata muksa saragane, apa klakon dadi gundukane dhemit? Mangkono oleh2ane ngombyongi laku durangkara ya Kurawa."
Werkudara : " Ha......, kang aran Tirtanata iku ratune banyu, sabwani ya seserepan kawruh kabrahmanan. Dening bapakku Pandu biyen katrima suwitane si Jayadrata ginanjar putri minangka garwa ya mbakyuku Dewi Dursilawati.
Putri iku mengku pralambang tri iku telu, pu iku panguripan ya panguwasa, minangka prasemon kembang, kembang kang tansah ngenbang babar dadi woh2an dadi tetedhan minangka sumbering urip.
Manawa kembang kang ana telenging banyu tansah suci kaya tapane pandhita, nadyan uripe ana peceren(kurawa) tetep suci lan mulya ora ana liya amung kembang Tunjung Sugandhika (Terate), ya Winata, ya Sisijanu ,.....mengku pamrih kang Gedhe bapakku Pandu lantaran kawaskitane nyumurupi Manawa Tirtanata iku sejatine anake dhewe.
Tirtanata dumadi saka bungkusku, dening bathara Narada ditibani ratune udan tumuli dadi bayi diwenehake marang Prabu Sabwani ing Buanakeling.Tirtanata upama kulite Werkudara kacange, jroning bharatayuda sirahe Tirtanata dakpundhi ana sirah murca saragane manjing sajiwa marang awakku.
Ibarate Warangka manjing curiga, Gusti asih ing kawula, kawula asihing gusti. Dene Resi sabwani ditibani udan muksa saragane iku minangka pepeling jejere wong tua kang tansah nyeyuwun marang panguasane Hyang supaya putrane Widagda ing dunya sampurna ing kasedan, katrima utawa diudaneni panyuwune dening Dewa disasmitake wujud udan.
Dene tapabratane Resi Sabwani lan putrane iku, sepisan tapa jasmani, yaiku nrima lahir batin lekas kang mangkono iku ateges ngluhurake marang peparinge Pangeran Kang Akarya Jagad. Ora ngrasa nggresula munggahe marang keduwung dene nanpa kahanan kang kudu disandhang nadyan ora kaya sing dikarepke, wujude nggone suwita marang bapaku Pandu dikumpulake marang Kurawa, ora nggresula amung sendika dawuh.
Ora duwe ati serik marang liyan utawa geting marang liyan sanadjan ta marang wong kang kadunungan kaluputan, contone duk kalane bharata yuda sing jenenge Cakrabyuha iku ngarep buri landhep ora ana klerune manawa Jayadrata ngepruk bindhi Abimanyu saka barisan ngarep balik ana buri. Arjuna sumpah, Jayadrata ora serik umpetan wae cukup.
Resi sempani ora duwe rasa kaduwung nadyan wus tuwa perot jambul uwanen, gumanti jurite Jayadrata kang wus muksa, ideping ati angayomi prajurit Buanakeling aja nganti akeh sing dadi korban saka pangamuking Pandawa, nadjan wusanane Resi Sempani gugur. Beda Jliteng kakangku tansah kaduwung, elinga rasa kaduwung iku satemene dudu "AKU" kang sejati. Lire sakabehe rasa kang tuwuh saka amarga sulayaning sipat kang ora langgeng iku ateges rasa sing ora narimaake marang kahanane pepesten kang wis disengker dening kodrating Pangeran, dadi ora nrima ing pandum. Kaya mangkono iku dudu rasane jiwa kang asipat langgeng, nanging rasa saka panjelihe napsu sipat kadagingan."
Kresna : " Kepiye wae ancasku amung kanggo jayane adhik-adhiku Pandhawa."
Werkudara : " Hemmmm,...ngono ya ngono, tak bacutake dhisik kandhaku .
Jaya Drata amusthi bindhi Kyai Galinggang mengku werdi uwit klapa ya glugu, salugune aja goroh. Ngilangana gorohe kang tumuju marang kasunyatan. Lire : sing uwis kelahir iku kudu nyata-nyata dadi paugeraning batin, awit lahir mono satemene utusane batin. Dadi aja nganti duwe sisipatan : jaba putih jero kuning ya ing samubarang rehe. Abang kandha abang, ijo kandha ijo lire jablas, ngawula kasunyatan sing ora bisa dipulas mawa krenah sing kepiye wae."
Kresna : " Iya yayi pun kakang jumurung marang rawite budimu, sejatine Bharata yuda iku ora gampang diwaca lamba, Pandawa bener Kurawa salah?. Pandawa lan Kurawa sejatine tunggal bab kawruhing kawicaksanan."
Werkudara : " Kurawa bener nurut dharmane dhewe-dhewe, semono uga Pandawa bener nurut dharmane dhewe.
Jroning becik mesti ana alane, jroning ala mesti ana becike iku kodrate kawula. Kang Maha Bener amung Kang Maha Kawasa
Wasana manawi wonten ukara ingkang boten mranani dhiri, kula nyuwun agungging pangaksami
